Zmiany w opodatkowaniu świadczeń dla pracowników delegowanych – nowe spojrzenie po wyroku NSA z 1 sierpnia 2023 r.
Przez wiele lat polskie sądy, opierając się na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13), przyjmowały, że świadczenia zapewniane przez pracodawców delegujących, takie jak noclegi, wyżywienie czy transport, nie powodują powstania przychodu po stronie pracownika. Interpretowano to w ten sposób, że świadczenia te służą przede wszystkim interesowi pracodawcy. Jednak uchwała Sądu Najwyższego z 10 grudnia 2015 r. (III UZP 14/15) wprowadziła zmianę w tej linii orzeczniczej, uznając, że zapewnienie pracownikowi zakwaterowania, transportu czy wyżywienia generuje przychód, który podlega opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. W konsekwencji, pracodawca delegujący miał obowiązek obliczać, pobierać i odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy.
Jednak wyrok NSA z 1 sierpnia 2023 r. (sygn. akt II FSK 270/21) może przynieść istotną zmianę w tej sferze, stanowiąc przełom i potencjalnie odwracając dotychczasową linię orzeczniczą. To orzeczenie ma kluczowe znaczenie dla pracodawców delegujących swoich pracowników, dlatego warto bliżej przyjrzeć się jego wnioskom oraz przewidywanym konsekwencjom.
Wyrok NSA z 1 sierpnia 2023 r. – kluczowe ustalenia
Sprawa, która doprowadziła do wyroku NSA, miała swój początek w marcu 2020 roku, kiedy to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał indywidualną interpretację, w której uznał, że zapewnienie pracownikom zakwaterowania przez spółkę R Sp. z o.o. stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Spółka nie zgodziła się z tą decyzją i złożyła skargę do WSA w Krakowie. Sąd oddalił jednak skargę, utrzymując, że zakwaterowanie nie jest elementem bezpośrednio związanym z procesem pracy, lecz służy zaspokojeniu prywatnych potrzeb pracownika. WSA stwierdził również, że mieszkanie pracownika poza miejscem zamieszkania nie oznacza, że pozostaje on do dyspozycji pracodawcy, a lokal jest przeznaczony wyłącznie na cele służbowe. W rezultacie sąd uznał, że poniesione przez pracodawcę koszty zakwaterowania stanowią przychód pracownika, podlegający opodatkowaniu.
Spółka złożyła kasację do NSA, który uchylił wyrok WSA oraz interpretację indywidualną. NSA wskazał, że w przypadku świadczeń zapewnianych pracownikom delegowanym, należy uwzględniać nie tylko przepisy krajowe, ale także unijne, takie jak Dyrektywa 96/71 oraz Dyrektywa 2014/67. NSA podkreślił, że zgodnie z tymi regulacjami, do wynagrodzenia pracowników delegowanych nie wlicza się kosztów transportu ani noclegu, a wydatki te powinny w całości obciążać pracodawcę. Sąd wskazał również, że zwrot kosztów transportu czy zakwaterowania nie może być traktowany jako wynagrodzenie, ponieważ świadczenia te są ponoszone w interesie pracodawcy, a pracownik nie ma pełnej swobody w ich wykorzystywaniu.
Zastosowanie zasady pierwszeństwa prawa unijnego przez NSA może doprowadzić do zmiany linii orzeczniczej, korzystnej dla pracodawców delegujących pracowników.
Konsekwencje wyroku dla pracodawców
Orzeczenie NSA z sierpnia 2023 r. może mieć daleko idące skutki, zarówno dla interpretacji indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe, jak i dla orzecznictwa sądowego. Pracodawcy delegujący mogą spodziewać się większego uwzględniania przez sądy oraz organy przepisów unijnych, co z kolei może prowadzić do bardziej korzystnych dla nich rozstrzygnięć.
Pracodawcy, którzy będą ubiegać się o interpretacje podatkowe po tym wyroku, mogą liczyć na zmianę podejścia ze strony Krajowej Informacji Skarbowej. W przypadku niekorzystnych decyzji, wyrok NSA może stanowić solidną podstawę do złożenia skargi do sądów administracyjnych, które mogą przychylnie rozpatrywać tego typu sprawy. Dodatkowo, pracodawcy mają możliwość ponownego ubiegania się o indywidualną interpretację podatkową, nawet jeśli wcześniej otrzymali niekorzystną decyzję.
Od 1 stycznia 2024 r. wchodzą w życie przepisy, które wprowadzą pięcioletni okres ważności dla interpretacji podatkowych. W związku z tym, pracodawcy, którzy otrzymali interpretacje przed 2019 rokiem, będą mogli ubiegać się o ich aktualizację, co może być okazją do uzyskania korzystniejszego rozstrzygnięcia.
Podsumowanie
Wyrok NSA z 1 sierpnia 2023 r. stanowi ważny moment dla pracodawców delegujących swoich pracowników za granicę. Otwiera on drogę do bardziej korzystnych rozstrzygnięć w kwestii opodatkowania świadczeń takich jak noclegi, transport czy wyżywienie. Wyrok ten może przyczynić się do powrotu do bardziej racjonalnej i pozytywnej linii orzeczniczej, zgodnej z prawem unijnym, co z kolei zwiększy ochronę interesów pracodawców. W przypadku wątpliwości lub potrzeby uzyskania korzystnej interpretacji, warto skorzystać z pomocy specjalistów prawnych, którzy mogą doradzić, jakie kroki podjąć w danej sytuacji.
