Polscy przedsiębiorcy na gruncie przepisów prawa unijnego dotyczącego swobody świadczenia usług korzystają z możliwości przeniesienia siedziby ich firm do innego Państwa jak również umiędzynarodowienia firmy. Często wybieranym kierunkiem jest rynek niemiecki. Specyfika prowadzenia działalności na terenie Niemiec może przysparzać wątpliwości wynikające z nieznajomości regulacji prawno-podatkowych, jakim podlegają firmy działające za naszą zachodnią granicą.
Z naszego artykułu dowiedzą się Państwo, nie tylko jak funkcjonują polskie firmy w Niemczech, ale również kiedy przedsiębiorca staje się niemieckim rezydentem podatkowym, a także, jakie warunki powinien spełnić, by móc odprowadzać składki ZUS w Polsce.
Polska firma w Niemczech lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
Zacznijmy od przybliżenia charakterystyki swobody działalności gospodarczej na terenie Unii, może ona przybierać jedną z dwóch postaci, przy czym istotną różnicą jest tutaj ich zorganizowanie.
Pierwsza z nich to:
- swoboda przedsiębiorczości, czyli samodzielnego, trwałego i transgranicznego prowadzenia działalności w wybranym państwie członkowskim UE,
Dzięki niej przedsiębiorca ma możliwość założenia działalności poza granicami własnego kraju, na warunkach określonych przez ustawodawstwo innego państwa członkowskiego dla swoich obywateli, a w związku z tym daje swobodę w doborze miejsca na terenie całej Unii Europejskiej, co pozwala zyskać nowe perspektywy funkcjonowania i rozwoju.
Natomiast druga to:
- swoboda świadczenia usług, czyli tymczasowego świadczenia usług do podmiotów z innego państwa członkowskiego UE.
Daje przedsiębiorcy możliwość tymczasowego świadczenia usług do podmiotu z innego państwa członkowskiego, w sytuacji trwałego prowadzenia działalności w swoim kraju.
Jeżeli danego typu działalność usługowa wykonywana na terenie jednego z państw członkowskich będzie miała charakter tymczasowy, wtedy chroniona będzie w ramach swobody przepływu usług. Natomiast jeżeli będzie miała charakter trwały i zorganizowany, będzie chroniona w ramach swobody przedsiębiorczości.
Kiedy przedsiębiorca przestaje być polskim rezydentem podatkowym?
Przedsiębiorca, który działa w Niemczech, nie w każdym przypadku będzie mieć obowiązek płacenia w tym państwie podatków. Obowiązek ten zaistnieje w stosunku do osób, które mieszkają na stałe* w Niemczech lub przebywały w tym kraju ponad 6 miesięcy w sposób ciągły (*stałe miejsce zamieszkania oznacza w praktyce tzw. ośrodek interesów życiowych, czyli mieszkanie lub dom, w którym mieści się życiowe centrum podatnika, np. prowadzone jest w nim życie rodzinne, główna działalność zarobkowa itp.).
Także osoby niespełniające powyższych warunków mogą ubiegać się o rezydencję.
W tym celu muszą złożyć wniosek do urzędu. Istotna jest tutaj również kwestia dotycząca wysokości zagranicznych zarobków. Dochody uzyskane za granicą (czyli poza granicami Niemiec) nie mogą przekroczyć określonej równowartości aktualizowanej co roku lub dochody niemieckie stanowić będą 90% wszystkich dochodów podatnika.
Ważne!
Jeśli przedsiębiorca spełnia jeden z wymienionych warunków, staję się niemieckim rezydentem podatkowym i powinien uiszczać podatek w Niemczech. Tutaj również warto pamiętać, że rezydencja podatkowa nie zależy od deklaracji podatnika – ustala się ją na podstawie okoliczności faktycznych związanych z prowadzeniem działalności.
Przedsiębiorca ma możliwość pozostania polskim rezydentem np. z uwagi na nieznajomość niemieckich przepisów czy barierę językową. Aby tak się stało, powinien nie tylko zadbać o to, by nie spełnić żadnego z powyższych warunków, ale również odpowiednio udokumentować prowadzoną działalność na wypadek niemieckiej kontroli podatkowej.
Działalność firmy w Polsce i w Niemczech w świetle umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które Polska zawarła ze wszystkimi państwami Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarzącego (z wyjątkiem Liechtensteinu), obligują polskiego przedsiębiorcę do spełnienia obowiązków podatkowych tylko w jednym państwie: w Polsce bądź w Niemczech.
W momencie kiedy firma prowadzi zakład (np. w postaci filii, biura czy warsztatu) w państwie innym niż państwo rezydencji podatkowej, wtedy sytuacja się komplikuje. Zyski zakładu należy bowiem opodatkować w państwie jego położenia. Pojęcie „zakładu” jest rozumiane dość szeroko – obejmuje również plac budowy lub prace budowlane albo instalacyjne, jeśli trwają odpowiednio długo (zwykle 12 miesięcy).
Ubezpieczenie społeczne firmy działającej na terenie Niemiec.
Jeśli chodzi o regulowanie należności z tytułu ubezpieczenia społecznego mamy podobną sytuację jak w przypadku opodatkowania — Polska firma w Niemczech powinna regulować należności z tytułu ubezpieczenia społecznego jedynie w jednym państwie członkowskim. Przedsiębiorca może odprowadzać składki ZUS w Polsce, jeśli prowadzi działalność gospodarczą przez co najmniej 2 miesiące i zamierza przenieść ją do Niemiec na okres nie dłuższy niż 24 miesiące.
W tym celu przedsiębiorca powinien:
- zgromadzić dokumenty potwierdzające prowadzenie działalności w Polsce przez co najmniej 2 miesiące przed przeniesieniem jej do Niemiec, np. umowy czy faktury;
- utrzymywać w Polsce infrastrukturę, która umożliwi podjęcie działalności po powrocie;
- upodobnić działalność zagraniczną do tej, która prowadzona jest w Polsce.
Łączne spełnienie powyższych warunków upoważnia przedsiębiorcę do wystąpienia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych po specjalne zaświadczenie A1 – potwierdza ono, że przedsiębiorca podlega polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń.
Firma w Polsce czy w Niemczech — gdzie korzystniej prowadzi się firmę?
Podsumowując, aby uzyskać odpowiedź na pytanie, czy przeniesie działalności do Niemiec, jest dla polskiego przedsiębiorcy korzystne, nie można udzielić jednoznacznej , uniwersalnej odpowiedzi. Sytuacja każdego podatnika jest inna, zależy też w dużej mierze od typu działalności oraz oczekiwań przedsiębiorcy.
Na pewno w Niemczech obciążenia podatkowe będą na ogół wyższe niż w Polsce. Jednakże ze względu na rozbudowanie niemieckiej skali podatkowej i liczne ulgi, nie jest wykluczone, że niemieckie rozwiązania podatkowe będą dla danego podmiotu korzystniejsze od tych, które stosuje się w Polsce. Jeśli chodzi o ubezpieczenie społeczne, sytuacja wygląda podobnie – dla niektórych spośród polskich firm w Niemczech opłacalne będzie podleganie ustawodawstwu niemieckiemu, dla innych rozliczanie się zgodnie z polskimi przepisami.
Kwestie rozliczeń podatkowych czy wysokości składek na ubezpieczenie społeczne to nie jedyne aspekty na które należy zwrócić uwagę, rozważając decyzję o przeniesieniu działalności.
Innymi równie ważnymi elementami są również:
- stopień znajomości zagranicznego ustawodawca,
- przychylność organów podatkowych czy specyfika branży,
- a przede wszystkim atrakcyjność rynku niemieckiego dla polskich firm.
