Nie wszyscy przedsiębiorcy działający na rynku prowadzą duże, międzynarodowe firmy, w których zatrudnia się setki osób i które generują rocznie wielomilionowy przychód. Najczęściej występującym uczestnikiem rynku w Polsce jest mały przedsiębiorca, zajmujący się zwykle świadczeniem usług w ramach jednoosobowej działalności. Pozycja rynkowa niewielkich podmiotów gospodarczych jest wielu przypadkach zagrożona z uwagi na ich niższą ( w porównaniu do większych podmiotów ) konkurencyjność. Aby wyrównać szanse na rynku i zachęcić do prowadzenia działalności, państwo wykorzystuje specjalne środki prawne. Należą do nich m.in. przywileje podatkowe związane z instytucją tzw. małego podatnika, przewidziane w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawie o PIT), Ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawie o CIT) i Ustawie o podatku od towaru i usług (ustawie o VAT). W artykule przyglądamy się statusowi prawnemu małego podatnika oraz charakteryzujemy przysługujące mu przywileje.
Mały podatnik VAT i PIT – definicje legalne
Termin mały podatnik został zdefiniowany we wszystkich trzech przywołanych wyżej ustawach: ustawie o PIT, ustawie o CIT i ustawie o VAT.
Zgodnie z przepisem art. 5a pkt 20 ustawy o PIT przez małego podatnika rozumie się podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku również przychodu ze sprzedaży u zmarłego przedsiębiorcy. Drugie zdanie wskazanego artykułu głosi, że przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
Definicja zawarta w przepisach ustawy o CIT (art. 4a pkt 10) jest zbieżna z definicją powyższą, nie zawiera ona jednakże zapisu dotyczącego przedsiębiorstwa w spadku.
Z kolei zgodnie z definicją wyrażoną w przepisie art. 2 pkt 25 ustawy o VAT za małego podatnika uznaje się podatnika podatku od towarów i usług:
- u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro*,
- 2. prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, zarządzającego alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45.000 euro*,
* przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
Należy pamiętać, że ustawa o VAT nie uzależnia możliwości uznania podmiotu za małego podatnika od łącznego spełnienia obydwu przesłanek. Innymi słowy, dany podmiot jest małym podatnikiem w rozumieniu ustawy o VAT, jeśli spełni wyłącznie jedną z nich.
Mały podatnik PIT i VAT – limity na 2022-2023 r.
Ile w złotówkach wynoszą limity wartości sprzedaży ustalone na 2022-2023 r.? Jeśli chodzi o podatek PIT i CIT, z przywilejów przysługujących małemu podatnikowi mogą skorzystać przedsiębiorcy, u których wartość sprzedaży w 2021 nie przekroczyła 9 188 000 zł. Z kolei w przypadku podatku VAT za małych podatników należy uznać te podmioty, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła 5 513 000 zł oraz 207 000 zł w przypadku działalności, o których mowa w art. 2 pkt 25 lit. b ustawy o VAT (czyli np. w przypadku działalności maklerskiej).
Oferta: Delegowanie pracowników za granicę
Przywileje małego podatnika – PIT i CIT
Na jakie przywileje może liczyć przedsiębiorca będący małym podatnikiem podatku dochodowego? Przede wszystkim mały podatnik PIT może ( na mocy przepisu art. 22k ust. 7. ustawy o PIT ) dokonać tzw. odpisu amortyzacyjnego od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.
Innymi słowy, w określonych przypadkach mały podatnik PIT może skorzystać z jednorazowej amortyzacji od wartości niektórych środków trwałych do kwoty 50 000 euro. Jakie środki trwałe zaliczane są do grupy 3-8 Klasyfikacji- Są to:
- grupa 3 – kotły i maszyny energetyczne,
- grupa 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
- grupa 5 – specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty,
- grupa 6 – urządzenia techniczne,
- grupa 7 – środki transportu z wyłączeniem samochodów osobowych,
- grupa 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie.
Drugą korzyścią, jaka przysługuje małemu podatnikowi PIT, jest uprawnienie do wpłaty zaliczek za okresy kwartalne. W takim wypadku wpłaty zaliczek powinny zostać dokonane w następujących terminach:
- za pierwszy kwartał – w terminie do 20 kwietnia,
- za drugi kwartał – w terminie do 20 lipca,
- za trzeci kwartał – w terminie do 20 października,
- za czwarty kwartał – w terminie do 20 stycznia
Na małym podatniku spoczywa obowiązek poinformowania organu podatkowego o wyborze tego rodzaju formy opodatkowania w zeznaniu rocznym.
Należy również podkreślić, że status małego podatnika jest jednym z dwóch podstawowych warunków zastosowania stawki 9% przez podatników podatku CIT. Drugim warunek głosi, że bieżące przychody (dochody) inne niż te pochodzące z zysków kapitałowych nie mogą przekroczyć 2 000 000 euro netto. Jeśli zatem przedsiębiorca spełni obydwa warunki, może liczyć na znaczną redukcję obciążeń podatkowych.
Oferta: Pomoc księgowa Warszawa
Mały podatnik VAT – korzyści dla przedsiębiorcy
Główną korzyścią związaną z posiadaniem statusu małego podatnika VAT jest możliwość zastosowania specjalnej metody rozliczania – metody kasowej. Co daje podatnikowi metoda kasowa? W przypadku jej wykorzystania obowiązek podatkowy powstaje:
- z dniem otrzymania całości lub części zapłaty w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny.
- z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.
Co to oznacza w księgowości w praktyce? Obowiązek podatkowy małego podatnika VAT powstaje dopiero w momencie otrzymania zapłaty za towar lub usługę. Tym samym przedsiębiorca nie musi sięgać po zewnętrzne źródła finansowania, aby opłacić podatek, a jego płynność finansowa zostaje zabezpieczona.
Oprócz tego mały podatnik VAT może skorzystać z uprawnienia do kwartalnego rozliczania podatku (uprawnienie to przysługuje również tym podmiotom, którzy nie stosują metody kasowej). Przedsiębiorcy rozliczający się kwartalnie przesyłają JPK_V7 z deklaracją w terminie do 25. dnia miesiąca po kwartale. Korzyścią zastosowania metody rozliczeń kwartalnych jest odroczenie zapłaty podatku VAT.
Status małego podatnika – podsumowanie
Status małego podatnika wiąże się z licznymi korzyściami podatkowymi, których podstawą są przepisy ustawy o PIT, ustawy o CIT i ustawy o VAT. Korzyści te dotyczą m.in. możliwości zastosowania odpisu amortyzacyjnego czy uprawnienia do odroczenia terminu zapłaty podatku VAT. Celem wprowadzenia opisywanych wyżej regulacji jest zwiększenie konkurencyjności małych przedsiębiorców, tj. stworzenie dla nich takich warunków rynkowych, by mogły skutecznie rywalizować z większymi podmiotami.