Według danych NCBR, w I połowie br. było prawie 100 projektów badawczych realizowanych z Funduszy Europejskich, z łącznym dofinansowaniem w wysokości ponad 524 mln zł. Natomiast od początku 2019 roku odnotowano blisko 1900 takich przedsięwzięć i ok. 11,8 mld zł. Większość z nich związana jest z produkcją i technologią przemysłową. Kolejne miejsca w zestawieniu za 6 miesięcy 2023 roku zajmują pozostałe badania cywilne, ochrona zdrowia i zwiększenia zdrowotności, a także badania nieukierunkowane.
Według ekspertów, w przyszłości priorytetem mogą być działania związane ze zmianami klimatycznymi i technologiami cyfrowymi.
Przemysł na tak!
Jak wynika z danych Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), w pierwszych sześciu miesiącach 2023 roku było 96 projektów badawczych (zakończonych i trwających) realizowanych z Funduszy Europejskich. 65 z nich jest związanych z branżą produkcji i technologii przemysłowej. Dofinansowanie tego obszaru wyniosło 345,2 mln zł, a wszystkich – 524,3 mln zł. Jak stwierdza Piotr Soroczyński, główny ekonomista Krajowej Izby Gospodarczej i były wiceminister finansów, mamy do czynienia z unowocześnianiem procesów produkcji. Widać chęć wytwarzania towarów w lepszym reżimie technologicznym, co raczej nie powinno nikogo dziwić.
Skoncentrowanie się na rozwijaniu sektora produkcji i technologii przemysłowej może przynieść spore korzyści gospodarcze, przede wszystkim w aspekcie tworzenia nowych miejsc pracy w różnych obszarach, m.in. w takich, jak inżynieria, produkcja, badania i rozwój. To z kolei przyczyniłoby się do wzrostu zatrudnienia i poprawy kondycji ekonomicznej społeczeństwa – komentuje Ewa Flor.
Natomiast zestawienie za okres od 2019 roku do połowy tego roku obejmuje 1898 projektów z łącznym dofinansowaniem w wysokości 11,769 mld zł. Tu również na czele widnieje produkcja i technologia przemysłowa, odpowiednio 1145 oraz 6,835 mld zł, z czego najwięcej w 2021 roku – 425 i 2,4 mld zł. Według Ewy Flor, te dane mogą wskazywać na istniejącą potrzebę modernizacji i rozwoju sektora przemysłowego. Ekspertka zaznacza, że projekty badawcze w tej dziedzinie prowadzą m.in. do stworzenia nowych produktów, procesów lub usprawnień, co jest kluczowe dla utrzymania pozycji konkurencyjnej na rynku globalnym.
Branże z dofinansowaniami.
Na drugim miejscu w zestawieniu danych z pierwszego półrocza br. znajdują się pozostałe badania cywilne – 15 projektów, z łącznym dofinansowaniem w wysokości 98,7 mln zł. W okresie od 2019 roku do I poł. 2023 roku było to odpowiednio – 150 i 678,9 mln zł, z czego najwięcej w 2021 roku – 52 i 235,9 mln zł.
Projekty z kategorii „pozostałe badania cywilne” obejmują szeroki zakres dziedzin, które nie mieszczą się w wyraźnie zdefiniowanych kategoriach branżowych. To może sugerować różnorodność tematów badawczych oraz zainteresowanie różnymi aspektami życia społecznego, kultury i nauki. Mogą więc to być np. badania związane z naukami społecznymi, humanistycznymi, ekologią, edukacją, kulturą, sztuką, a także naukami ścisłymi.
Analizując dane z pierwszego półrocza tego roku, widać, że 5 projektów dotyczy ochrony zdrowia i zwiększenia zdrowotności, z łącznym dofinansowaniem na poziomie 28,2 mln zł. Z kolei w okresie od 2019 roku do I poł. 2023 roku mamy odpowiednio 202 i 1,706 mld zł. Ostatnio również 5 projektów jest z branży badania nieukierunkowane, z dofinansowaniem 21,2 mln zł. Natomiast w danych za 4,5 roku widzimy 63 i 342,2 mln zł. Patrząc na 6 miesięcy tego roku, można zauważyć, że 3 projekty są z branży produkcja, dystrybucja i racjonalne zużycie energii, z łącznym dofinansowaniem – 12,4 mln zł. Od 2019 roku do I poł. tego roku mamy 88 i 402,4 mln zł.
Ochrona zdrowia i zwiększenie zdrowotności jest również ważnym obszarem prowadzenia prac badawczych, szczególnie w kontekście ostatnich lat. Pandemia spowodowała zwiększone zapotrzebowanie na badania dotyczące wirusa, opracowanie nowych testów diagnostycznych oraz leków przeciwwirusowych. Natomiast projekty o charakterze nieukierunkowanym zazwyczaj mają na celu eksplorację nowych obszarów, odkrycie nowych zjawisk lub zastosowań, a także rozwijanie podstawowej wiedzy.
Przyszłościowe kierunki.
Dotychczasowe doświadczenie pokazuje, że priorytety badań i dofinansowania projektów mogą ewoluować, przede wszystkim w zależności od zmieniających się trendów społecznych, gospodarczych i technologicznych. Reformy w polityce publicznej, napływ nowych technologii, globalne wyzwania czy ekonomiczne okoliczności mogą wpłynąć na kierunek i zakres projektów badawczych.
W mojej ocenie, w miarę narastających problemów związanych ze zmianami klimatycznymi i zrównoważonym rozwojem, priorytetowe będą projekty odpowiadające za ten stan. A więc kwestie dotyczące energii odnawialnej, efektywności energetycznej, ochrony środowiska i innowacje powodujące zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych. Drugim obszarem, który może grać kluczową rolę, będą technologie cyfrowe. Mam tu na myśli przede wszystkim projekty dotyczące sztucznej inteligencji, automatyzacji, Internetu i analizy danych – podsumowuje Ewa Flor.
