Każdy przedsiębiorca obecnie rozważa skorzystanie lub już skorzystał (po spełnieniu określonych warunków) z dostępnej pomocy w ramach ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa „Tarcza antykryzysowa”).
Pomoc ta jest bardzo potrzebna, gdyż wiele gałęzi gospodarki z dnia na dzień zostało zatrzymanych.
Pomoc rządowa dotyczy głównie zwolnień z ZUS, dofinansowania wynagrodzeń i preferencji w podatkach (odroczeń, umorzeń, zwolnień, ulg).
Warto pamiętać, że sama pomoc udzielana przedsiębiorcom wywołuje też skutki podatkowe, które bardziej szczegółowo omawiamy poniżej.
DOFINANSOWANIE WYNAGRODZEŃ I SKŁADEK ZUS
Problem: Czy należy uznać wypłacane wynagrodzenia i składki ZUS za koszty uzyskania przychodów a z drugiej strony ich finansowanie z Tarczy antykryzysowej za przychód podatkowy? Czy może należy potraktować ZUS jako koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów i przychody wykazać jako przychody niepodatkowe?
Przepisy ustawy „Tarcza antykryzysowa” nie regulują kwestii w zakresie rozpoznawania kosztów i przychodów podatkowych dotyczących dofinansowania wynagrodzeń pracowników z FGŚP. Oznacza to w praktyce, że należy zastosować w tym zakresie obowiązujące przepisy ustaw podatkowych.
I tak zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 47 i 48 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) wolne od podatku są:
– dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach;
– kwoty otrzymane od agencji rządowych lub agencji wykonawczych, jeżeli agencje otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach.
Z kolei ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) reguluje tą kwestię w art. 21 ust. 1 pkt 129, zgodnie z którym wolne od podatku są dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, z zastrzeżeniem ust. 36.
Przepisy ustawy „Tarcza antykryzysowa” posługują się co prawda pojęciem „dofinansowanie”, a nie „dotacja”, jednakże w mojej ocenie takie dofinansowanie wynagrodzeń w ramach „Tarczy antykryzysowej” powinno być traktowane analogicznie jak dotacje z budżetu państwa, a więc nie powinno stanowić przychodu podatkowego dla otrzymującego.
W konsekwencji wydatki pokryte z takiego dofinansowania (wynagrodzenia brutto oraz składki ZUS pracodawcy) powinny być w tej części, w jakiej zostały pokryte tym dofinansowaniem, wyłączone z kosztów podatkowych. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o CIT i ustawy o PIT (odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o PIT) nie zalicza się do kosztów podatkowych wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 47 i 48 ustawy i CIT oraz w art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT.
Podsumowując – otrzymane dofinansowanie do wynagrodzeń oraz składek ZUS pracodawcy nie powinno stanowić przychodu podatkowego, ale jednocześnie wynagrodzenia i składki ZUS w części pokrytej z tego dofinansowania powinny być uznane za niestanowiące kosztów podatkowych.
ZWOLNIENIE Z ZAPŁATY SKŁADEK ZUS
Problem: Czy ZUS pracownika, będący składową wynagrodzenia brutto należy wyodrębniać i wyłączyć z kosztów podatkowych? Czy wyłączony z kosztów podatkowych powinien być tylko ZUS w części pokrywanej przez pracodawcę?
Jak wskazano w części dotyczącej dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS, z kosztów podatkowych należy wyłączyć pokrytą z dofinansowania: część składek ZUS pracodawcy oraz część wynagrodzenia brutto. W praktyce oznacza to, że wyłączając z kosztów podatkowych część wynagrodzenia brutto pokrytą dofinansowaniem musi być wyłączona z kosztów uzyskania przychodu część składek ZUS pracownika.
Natomiast w sytuacji zwolnienia z opłacania składek ZUS zastosowanie znajdą regulacje art. 16 ust. 1 pkt 57a ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 55a ustawy o PIT, z których wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów nieopłaconych do ZUS składek, w części finansowanej przez płatnika składek. Regulacja ta ma odpowiednie zastosowanie do składek na FP, Fundusz Solidarnościowy oraz FGŚP.
Z kolei jeśli chodzi o część składek finansowaną przez pracownika (pobraną z wynagrodzenia pracownika) to należy wskazać na przepisy art 15 ust. 4g ustawy o CIT i art. 22 ust. 6ba ustawy o PIT, zgodnie z którymi wynagrodzenie brutto stanowi koszt podatkowy w miesiącu, za który jest należne, pod warunkiem że zostało wypłacone lub postawione do dyspozycji pracownika w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony. Wypłata wynagrodzenia w kwocie netto umożliwia uznanie za koszt podatkowy kwoty brutto tego wynagrodzenia, bez względu na to, czy pobrane przez płatnika z tego wynagrodzenia składki zostały następnie odprowadzone do ZUS, czy też nie. Tym samym w przypadku skorzystania przez przedsiębiorcę ze zwolnienia z opłacania składek ZUS należy wyłączyć z kosztów podatkowych jedynie składki ZUS, które powinny być finansowane przez przedsiębiorcę, natomiast wynagrodzenie brutto pracownika stanowić powinno koszty uzyskania przychodów.
Należy także mieć na uwadze kwestię uregulowaną w art. 31zx ustawy „Tarcza antykryzysowa”. Przepis ten wskazuje, że przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek, o których mowa w art. 31zo, nie stanowią przychodu w rozumieniu przepisów o PIT. Niestety do 17 kwietnia 2020 brak było analogicznego przepisu dla podatników CIT, co mogło wskazywać na konieczność opodatkowania takiego przysporzenia. Było to jednak sprzeczne z założeniami ustawy „Tarcza antykryzysowa”. Od 18 kwietnia 2020 został dodany zapis, że przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek, o których mowa w art. 31zo ustawy „Tarcza antykryzysowa”, nie stanowią przychodu także w rozumieniu przepisów o CIT.
Staraliśmy się przybliżyć Państwu obszary, które z ustawy „Tarczy antykryzysowej” są najczęściej wykorzystywane przez przedsiębiorców w ramach pomocy. Ustawa nastręcza niestety także wielu innych problemów interpretacyjnych, o których piszemy w innych publikacjach na naszym fanpage – zachęcamy do lektury.
